Μικρόβια που τρώνε... κιλά...

Η μία μελέτη, με πειράματα σε ποντίκια, διαπίστωσε πως η επέμβαση της γαστρικής παράκαμψης (γαστρικό bypass) μπορεί να βοηθήσει στην απώλεια βάρους, όχι μόνο μικραίνοντας το μέγεθος του στομάχου, αλλά και παρεμβαίνοντας παράλληλα στη σύνθεση του μικροβιακού του πληθυσμού. Η δεύτερη μελέτη κατέδειξε ότι οι άνθρωποι με περισσότερα μικρόβια, που παράγουν μεθάνιο, είναι πιο πιθανό να είναι υπέρβαροι και να έχουν μεγάλο ποσοστό σωματικού λίπους.

Τα ευρήματα αυτά μπορεί να οδηγήσουν σε νέες μεθόδους καταπολέμησης της παχυσαρκίας -ένας τομέας, όπου η ανάπτυξη φαρμάκων έχει αποδειχθεί εξαιρετικά δύσκολη. Οι έρευνες αυτές δεν είναι οι πρώτες που συσχετίζουν τα μικρόβια του πεπτικού συστήματος με την παχυσαρκία. Πριν από αρκετά χρόνια, ειδικοί είχαν ανακαλύψει πως όσοι είναι υπέρβαροι τείνουν να έχουν διαφορετική σύνθεση πληθυσμού μικροβίων σε σχέση με άτομα φυσιολογικού βάρους. Οταν έχαναν βάρος, η σύνθεση των μικροβίων άλλαζε. Μέρος της έρευνας αποτέλεσε η μεταμόσχευση διαφόρων ειδών μικροβίων του πεπτικού συστήματος από ανθρώπους σε ποντίκια. Τα ποντίκια που έλαβαν μικρόβια από το πεπτικό σύστημα των υπέρβαρων ατόμων αύξησαν και αυτά το βάρος τους - και ο συσχετισμός ήταν πλέον ξεκάθαρος.

Πειράματα

Ο Λι Κάπλαν και οι συνεργάτες του στο Χάρβαρντ έχουν σήμερα περισσότερα στοιχεία στη διάθεσή τους. Υπήρχαν ήδη ενδείξεις πως τα οφέλη τού γαστρικού bypass δεν προέρχονται μόνο από τη μείωση των θερμίδων που καταναλώνονται - η εγχείρηση μειώνει δραματικά το μέγεθος του στομάχου και επομένως την ποσότητα τροφής που κάποιος μπορεί να καταναλώσει.

Οι ασθενείς παρουσιάζουν αλλαγές στο σάκχαρο του αίματος, καθώς και σε ορμόνες που ρυθμίζουν την όρεξη για φαγητό, ακόμα και πριν χάσουν βάρος. «Υπάρχει πληθώρα ενδείξεων πως η απώλεια βάρους δεν εξαρτάται μόνο από την κατανάλωση τροφής· εξίσου σημαντικό ρόλο παίζει η μεταβολική δραστηριότητα και η ενεργειακή ισορροπία του οργανισμού», τονίζει ο Κάπλαν, διευθυντής του κέντρου αποκατάστασης βάρους στο Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης.

Προηγούμενες έρευνες, σε τρωκτικά και ανθρώπους, είχαν δείξει πως η επέμβαση αυτή αλλάζει τα μικρόβια του πεπτικού συστήματος, όμως δεν είχαν μελετήσει το κατά πόσο αυτό επηρεάζει το σωματικό βάρος. Τώρα οι ερευνητές μελέτησαν τρεις ομάδες παχύσαρκων ποντικιών. Τα ποντίκια του πρώτου γκρουπ υποβλήθηκαν σε επέμβαση παρόμοια με το γαστρικό bypass και έχασαν 30% του σωματικού τους βάρους. Τα δύο άλλα γκρουπ υποβλήθηκαν σε εικονικές επεμβάσεις, όπου έγιναν κανονικά οι τομές, αλλά η ανατομία τους δεν μεταβλήθηκε.

Τα ποντίκια στο ένα από αυτά τα δύο γκρουπ τράφηκαν κανονικά και επανέκτησαν το βάρος τους μετά την εγχείρηση, τα άλλα υποβλήθηκαν σε αυστηρή δίαιτα και έχασαν όσο βάρος έχασαν και εκείνα που υποβλήθηκαν σε γαστρική επέμβαση. Τα ποντίκια που υποβλήθηκαν στην επέμβαση έπαιρναν την ίδια ποσότητα τροφής με αυτά του δεύτερου γκρουπ, όμως φάνηκε πως δαπανούσαν περισσότερη ενέργεια.

Η ανάλυση DNA σε δείγματα κοπράνων, πριν και μετά την επέμβαση, έδειξε πως το bypass είχε σημαντική και μόνιμη επίδραση στα μικρόβια. Συγκεκριμένα, παρατηρήθηκε αύξηση στα βακτήρια Verrucomicrobia και Gammaproteobacteria, δηλαδή παρόμοιες αλλαγές που παρατηρούνται και στους ανθρώπους που υποβάλλονται στην αντίστοιχη επέμβαση. Η μεταμόσχευση μικροβίων από χειρουργημένα ποντίκια σε ποντίκια χωρίς μικρόβια τα έκανε να χάσουν βάρος, υποδεικνύοντας πως τα μικρόβια από μόνα τους είναι υπεύθυνα σε ένα βαθμό για την απώλεια βάρους, μετά το γαστρικό bypass. Τα ποντίκια που έλαβαν μικρόβια από τα άλλα δύο γκρουπ παρέμειναν στο ίδιο βάρος.

«Διαιτητικό» κοκτέιλ

Τα ευρήματα εγείρουν το ερώτημα: Πώς μπορούμε να καρπωθούμε τα οφέλη του γαστρικού bypass χωρίς χειρουργείο; Για να μπορέσουν να το απαντήσουν, οι επιστήμονες πρέπει πρώτα να βρουν ποια μικρόβια ευθύνονται για την απώλεια βάρους και πώς ακριβώς το κάνουν αυτό. Μία υπόθεση είναι πως επηρεάζουν την κατανάλωση ενέργειας του σώματος - δηλαδή τις θερμίδες που καίμε, όταν καθόμαστε.

Αυτή η κατανάλωση ενέργειας είναι γνωστό πως συμβαίνει στο μυϊκό και τον καφέ λιπώδη ιστό. Ομως, το πώς τα μικρόβια μπορεί να επηρεάζουν αυτή τη διαδικασία παραμένει άγνωστο. Οι ερευνητές εξετάζουν τώρα τις συνέπειες της μεταβολής των επιπέδων συγκεκριμένων μικροβίων, καθώς και κάποιων χημικών ουσιών που παράγουν. Ανάλογα με τα αποτελέσματα, μπορεί να καταφέρουν να δημιουργήσουν ένα κοκτέιλ «διαιτητικών» μικροβίων.

Η δεύτερη μελέτη διαπίστωσε πως οι άνθρωποι που εκπνέουν υψηλά ποσοστά μεθανίου και υδρογόνου -έμμεσοι δείκτες ορισμένων μικροβίων του πεπτικού συστήματος- είναι πιο πιθανό να είναι υπέρβαροι. Οι ερευνητές έχουν επικεντρωθεί σε ένα συγκεκριμένο βακτήριο που παράγει μεθάνιο, το Methanobrevibacter smithii, το οποίο βοηθά στην εξαγωγή θερμίδων από την τροφή. Τώρα κάνουν μια κλινική δοκιμή, δίνοντας συγκεκριμένα αντιβιοτικά στους συμμετέχοντες, με σκοπό την καταστροφή αυτού του μικροβίου, και μετά ελέγχουν εάν η εξαγωγή θερμίδων έχει μειωθεί.

Πηγή: Ελευθεροτυπία